Γιώργος Κολιός
Καρδιολόγος
Συγκοπτικό επεισόδιο
Οι ασθενείς με συγκοπή αποτελούν το 2% των επισκέψεων στα τμήματα έκτακτων περιστατικών. Η ετήσια επίπτωση συγκοπτικών επεισοδίων στα ηλικιωμένα άτομα είναι 6%, ενώ τα νεαρά άτομα αναφέρουν συγκοπτητικά επεισόδια σε ποσοστό έως και 40%. Συγκοπή ορίζεται η αιφνίδια παροδική απώλεια της συνείδησης και του ορθοστατικού τόνου, με αυτόματη ανάνηψη. Η απώλεια συνείδησης οφείλεται σε μείωση της ροής αίματος στο δικτυωτό σχηματισμό του εγκεφάλου, που βρίσκεται στο στέλεχος του εγκεφάλου.
Οι καρδιαγγειακές αιτίες της συγκοπής είναι:
- Καρδιακά αίτια
- Στένωση αορτής
- Διαχωρισμός αορτής
- Κολπικό μύξωμα
- Καρδιακός επιπωματισμός
- Υπερτροφική αποφρακτική καρδιοπάθεια
- Στένωση μιτροειδούς
- Ισχαιμία και έμφραγμα μυοκαρδίου
- Πνευμονική εμβολή
- Πνευμονική υπέρταση
- Αρρυθμίες
- Βραδυαρρυθμίες
- Δυσλειτουργία φλεβοκόμβου
- Κολποκοιλιακός αποκλεισμός
- Ταχυαρρυθμίες
- Κοιλιακές αρρυθμίες
- Αγγειακά αίτια
- Σύνδρομο υποκλοπής υποκλειδίου
- Ορθοστατική υπόταση (ιδιοπαθής, οφειλόμενης σε υποογκαιμία – φάρμακα – ανεπάρκεια τουαυτόνομου νευρικού συστήματος)
- Υπερευαισθησία καρωτιδικού κόλπου
- Γλωσσοφαρυγγική συγκοπή
- Περιστασιακή συγκοπή (λόγω βήχα, κατάποσης, διούρησης)
- Αγγειοπαρασυμπαθητική συγκοπή (οφείλεται σε υπόταση με ή χωρίς βραδυκαρδία και
συνήθη αίτια εκδήλωσης είναι η θέα αίματος, έντονο άλγος, ζεστό περιβάλλον, στρεσσογόνες καταστάσεις)
Διαγνωστικές εξετάσεις
Το ιστορικό και η κλινική εξέταση είναι οι πιο σημαντικές παράμετροι της αξιολόγησης ενός ασθενούς με συγκοπή. Η συγκοπή σε όρθια θέση θα μας οδηγήσει στη διάγνωση της ορθοστατικής υπότασης, η μετά από έντονο άλγος, δυσάρεστο θέαμα, προς αγγειοπαρασυμπαθητικής αιτιολογίας συγκοπή. Η συγκοπή μετά από αλλαγή θέσης στη διάγνωση του κολπικού μυξώματος, η μετά από άσκηση συγκοπή στη διάγνωση οργανικής καρδιοπάθειας (στένωση αορτής, στένωση μιτροειδούς, υπερτροφική απόφρακτική μυοκαρδιοπάθεια) και η μετά από άσκηση του βραχίονος σε σύνδρομο υποκλοπής υποκλειδίου αρτηρίας.
Από τα αίτια των συγκοπτικών επεισοδίων σε μια μελέτη, διαπιστώθηκε ότι το 58% των επεισοδίων ήταν αγγειακής αιτιολογίας και το 23% καρδιακής. Ο συνήθης εργαστηριακός έλεγχος περιλαμβάνει:
- Αιματολογικές εξετάσεις (αιματοκρίτης, σάκχαρο, ηλεκτρολύτες).
- ΗΚΓ, το οποίο πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατό και θέτει τη διάγνωση στο 5% των συγκοπτικών επεισοδίων. Το ηλεκτροκαρδιογράφημα μπορεί να αποκαλύψει επιμήκυνση QT (σύνδρομο μακρού QT), βράχυνση PQ ή κύμα Δ (σύνδρομο W-P-W), σύνδρομο Brugada, στοιχεία οξείας ισχαιμίας, κολποκοιλιακού αποκλεισμού και άλλου διαφόρου είδους αρρυθμίες.
- Holter ρυθμού. Είναι σημαντική εξέταση και θα αποκαλύψει ποικίλου είδους καρδιακές αρρυθμίες. Πιο εξελιγμένες συσκευές είναι οι εμφυτευόμενοι καταγραφείς, που συνιστούν μικρές συσκευές που τοποθετούνται στον ασθενή, με διάρκεια ζωής 1 με 2 έτη.
- Υπέρηχο καρδιάς. Θέτει τη διάγνωση των οργανικών καρδιοπαθειών που αποτελούν αίτια συγκοπτικών επεισοδίων.
- Δοκιμασία κόπωσης. Θα τεκμηριώσει πιθανή στεφανιαία νόσο.
- Δοκιμασία ανάκλισης (tilt – table), μάλαξη καρωτιδικού κόλπου (αγγειοπαρασυμπαθητική συγκοπή).
- Ο καρδιακός καθετηριασμός και η ηλεκτροφυσιολογική μελέτη είναι πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, που γίνονται εφόσον από τις προαναφερθείσες προκύψουν στοιχεία και ενδείξεις, για να προχωρήσουμε σε αυτές.
Βιβλιογραφία
- Brignοle M., Alboni P., Benditt D. et al. “Task force on Syncope European Society of Cardiology Guideline on management” (diagnosis and treatment), Heart J 22:1256, 2001.
- Alboni P., Brignole M., Menozzi C. et al. “Diagnostic value of History in patients with syncope with or without heart disease”, Am Coll Cardiology 37:1921, 2000.
- Braunwald Cardiology text book 4. Close J., Ellis M., Hooper R., et al. “Prevention of falls in the elderly trial, a randomized control trial”, Lancet 353:93, 1994.