ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ #2 ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΕΩΡΓΙΟ-ΙΚΑΡΟ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗ

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ #2 ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΕΩΡΓΙΟ-ΙΚΑΡΟ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗ

Μαζί με τις ευχές μας για Καλή Πρωτομαγιά και καλό μήνα, προτείνουμε τρία εκλεκτά βιβλία με ιδιαίτερο ή/και ευρύτερο ενδιαφέρον για την Αφηγηματική Ιατρική. Πρόκειται για μια μαρτυρία, ένα δοκίμιο/διάλεξη, και μια ποιητική σύνθεση.

1 / ΜΑΡΤΥΡΙΑ. Το Devil in a Coma — a memoir (εκδ. White Rabbit) του συνθέτη, τραγουδιστή και συγγραφέα Μαρκ Λάνεγκαν [Mark Lanegan, 25.11.1964 – 22.02. 2022] είναι μια συγκλονιστική, πυκνή μαρτυρία για την περιπέτειά του με τον COVID-19, ενδεχομένως η μοναδική από έναν καλλιτέχνη τέτοιου μεγέθους. Πρόκειται για μια σκληρή, αλλά και απέραντα τρυφερή, ευαίσθητη αφήγηση. Ο Λάνεγκαν παλεύει με την αρρώστια, γυμνάζοντας τη σκέψη σε απογύμνωση, όπως έλεγε ο ποιητής Νίκος Καρούζος. Η ειλικρίνειά του, μες στην αρρώστια και στο κατώφλι του θανάτου, είναι λεπίδα και νυστέρι. Ανάμεσα στα κεφάλαια της πρόζας, παραθέτει ποιήματα. Μιλάει για την καθημερινότητά του στο νοσοκομείο, καταγράφει όνειρα, προσφέρει λεπτομέρειες σχετικά με τη συμπεριφορά των θεραπόντων ιατρών και των νοσηλευτών, αλλά και ενθυμήσεις από τα παιδικά και νεανικά του χρόνια. Ένα πολύτιμο ντοκουμέντο για όσους θητεύουν στην Αφηγηματική Ιατρική, και τη διακονούν.

2 / ΔΟΚΙΜΙΟ/ΔΙΑΛΕΞΗ. Τόσο η πανδημία, όσο και οι ραγδαίες, θλιβερές και ολέθριες εξελίξεις στην κοινωνική, πολιτική, οικονομική, και στρατιωτική ζωή τον τελευταίο καιρό, μας ωθούν σε μια κατεπείγουσα επανεξέταση των αξιών και των ιδεών με τις οποίες συνηθίσαμε να ζούμε. Το τομίδιο Η Ιδέα της Ευρώπης (μτφρ. Θάνος Σαμαρτζής, εκδ. Δώμα) στεγάζει μια διάλεξη του μείζονος στοχαστή Τζωρτζ Στάινερ [George Steiner, 23.04.1929 – 03.02. 2020] με θέμα ακριβώς τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και την κληρονομιά του. Ο Στάινερ μάς καλεί να σκεφτούμε, και να συζητήσουμε, τι συνέχει την Ευρώπη, τι την απειλεί, και τι έπεται. «Πέντε αξιώματα για να ορίσουμε την Ευρώπη:», γράφει, «το καφενείο, το τοπίο σε προσπελάσιμη, ανθρώπινη κλίμακα, οι δρόμοι και οι πλατείες που φέρουν ονόματα πολιτικών, επιστημόνων, καλλιτεχνών, συγγραφέων του παρελθόντος (στο Δουβλίνο ακόμα και οι στάσεις των λεωφορείων σού δίνουν οδηγίες για τα σπίτια των ποιητών), η διττή μας καταγωγή από την Αθήνα και την Ιερουσαλήμ, και, τέλος, εκείνη η αγωνία μας για ένα τελικό κεφάλαιο, για το περίφημο δειλινό του Χέγκελ, που έριχνε τη σκιά του στην ιδέα και στην ουσία της Ευρώπης ακόμα και τις ώρες του μεσημεριού. Τι έπεται;»

3 / ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ. Η ποίηση είναι ίαση. Απέναντι στον ζόφο, η ποίηση —φιλοσοφώντας με τον ιδιαίτερο τρόπο της, άλλοτε λυρικό και άλλοτε σπασμωδικά ατίθασο, ακατάτακτο— παρέχει την παρηγορία της «άλλης φωνής», στήνοντας (έστω νοερά) έναν άλλο χώρο, συγκροτώντας (έστω φαντασιακά) έναν άλλο χρόνο, που μας προτρέπουν να αναστοχαστούμε την καθημερινή πραγματικότητα. Μια διάθλαση είναι η ποίηση. Και, σε καιρούς ασφυξίας, η ποίηση είναι ένας ζωτικής σημασίας αναπνευστήρας — είναι οξυγόνο αντιδιαστολής, για να παραθέσουμε και πάλι τον Καρούζο. Ο Δημήτρης Αγγελής [Αθήνα, 1973], ποιητής, δοκιμιογράφος και διευθυντής του έξοχου περιοδικού Φρέαρ, σχολιάζει ποιητικά την εποχή του εγκλεισμού και της πανδημίας στην τελευταία του σύνθεση Πάντα βρέχει στο κεφάλι του σκύλου (εκδ. Πόλις). Στο ποίημα «Μάρτιος 2020», γράφει: «Είναι Μάρτιος, η κυκλοφορία στους δρόμους έχει απαγορευτεί κι εγώ / δεν ξέρω τι να σου γράψω αυτό το κρύο απόγευμα. // Έξω απ᾽ το παράθυρο ο φόβος αφαιρεί μεθοδικά τα φύλλα μιας λεύκας, / γκρεμίζει το γύψινο λιοντάρι της πλατείας — στο βιβλίο που διαβάζω / μια γυναίκα πάντα επιστρέφει / φαντάζομαι πως χαϊδεύω το χέρι σου στο σκοτάδι αλλά δεν είσαι / κι ούτε αν αναβοσβήσω τα φώτα τρεις φορές / εμφανίζεσαι / […] Κι όμως αν το σκεφτείς / παραμένουμε νέοι κι ίσως ακόμα ευτυχισμένοι / εσύ σ᾽ ένα διαμέρισμα άδειο στον Βύρωνα παίζεις τη Σύλβια Πλαθ, εγώ όχι / και τόσο μακριά σου διαβαζω / είναι Μάρτιος, το τηλέφωνο δεν λειτουργεί, έξω ακούγονται μόνο τα φορτηγά / του θανάτου / αφήνω λοιπόν το βιβλίο στην άκρη, ανοίγω απότομα το παράθυρο και σου / φωνάζω: // Άναψε ξανά λίγο μέλλον για μένα!»

Σχολιασμός: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης