Οφείλω να πω ότι ανήκα στην κατηγορία των ανθρώπων που δεν πάνε στον ιατρό αλλά τους πηγαίνουν ή/και μεταφέρουν στον ιατρό. Συνδέθηκα με παρατεταμένη —καίτοι κατά καιρούς, λόγω συνθηκών, διακοπτόμενη— φιλία με έναν, κατά γενική ομολογία, λαμπρό ιατρό. Από τα νεανικά μας χρόνια έως σήμερα, στα εξήντα τρία μας, είμαστε φίλοι. Συναντιόμασταν από νεαροί στα σπίτια μας, σε πάρτι της δεκαετίας του 1980, σε βεράντες, σε καφεζαχαροπλαστεία. Οι συζητήσεις μας είχαν να κάνουν με τη μουσική, τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία. Με μύησε στα μουσικά επιτεύγματα του Gavin Bryars, μου σύστησε το έξοχο concept άλμπουμ του Hector Zazou Sahara Blue του 1992, όπου πλειάδα κορυφαίων δημιουργών αποτίουν φόρο τιμής στον λατρεμένο μας Αρθούρο Ρεμπώ. Ανταλλάξαμε απόψεις για τον Ενγτκάρ Μορέν, τον Λυκ Φερί, τον Γκι Ντεμπόρ. Ο Μπέργκμαν, ο Ταρκόφσκι, και ο Αντονιόνι δεν έλειψαν απ᾽ τις κουβέντες μας.
Περί ιατρικής, ο εν λόγω ιατρός, μου μιλούσε πάντα με ποιητικό πάθος και επιστημονική εμβρίθεια. Πριν από μερικά χρόνια, με γοήτευσε με την Αφηγηματική Ιατρική, μου εκθείασε την προσφορά της Rita Charon, και συνέλαβα τον εαυτό μου να αρχίζει να βλέπει την ιατρική με άλλο μάτι. Οι συζητήσεις μας πύκνωσαν, με τη συμβολή της τεχνολογίας έγιναν σχεδόν καθημερινές. Κάναμε μια δίωρη ραδιοφωνική εκπομπή για τις σχέσεις ιατρικής και λογοτεχνίας. Μου σύστησε τον εκλεκτό καρδιολόγο και μουσικό Αθανάσιο Δρίτσα. Του σύστησα τον εκλεκτό φιλόσοφο και συγγραφέα Νικήτα Σινιόσογλου. Παρέα με τον δυναμικό ιατρό και μεταφραστή Ελευθέριο Ανευλαβή συμμετείχαμε και μιλήσαμε για τον Τζέιμς Τζόις στο θεματικό πάρτι που οργανώνουν κάθε χρόνο οι SOS Ιατροί, ψυχή των οποίων είναι ο ιατρός φίλος μου. Ο κύκλος άρχισε να ευρύνεται. Φίλες και φίλοι μου, ιδίως από το χώρο των εικαστικών τεχνών, όταν τους μίλησα σχετικά με την Αφγηματική Ιατρική, έδειξαν ζωηρό ενδιαφέρον.
Εκδόθηκε ο σημαντικός τόμος Αφηγηματική Ιατρική από τις εκδόσεις Παπαζήση. Το θεωρώ έργο-τομή, όχι μόνο για τον γόνιμο διάλογο της ιατρικής επιστήμης με τη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία, και τις τέχνες, αλλά και για τη μάλλον επιβεβλημένη (ιδίως μετά την πανδημία του COVID-19) αλλαγή της στάσης των ιατρών προς τους ασθενείς και των ασθενών προς τους ιατρούς. Θα έλεγα όλων των ανθρώπων που, στις συνθήκες των τελευταίων δεκαετιών, απώλεσαν μεγάλο μέρος της ουσιώδους ικανότητας συνομιλίας. Η φιλοσοφία της Αφηγηματικής Ιατρικής αφορά τους πάντες, ιατρούς και μη, καθόσον επαναφέρει στη συζήτηση τη σημαντικότητα ακριβώς της συζήτησης, της συνδιαλλαγής, εντέλει της συνύπαρξης. Βαθαίνει και επεκτείνει τον τρόπο σκέψης μας και θέασης των πραγμάτων της ζωής. Διευρύνει τις αντιλήψεις σχετικά με το νόημα των καθημερινών μας πράξεων. Με μια λέξη, που δεν είναι τόσο παρωχημένη όσο νομίζουμε, απεναντίας σήμερα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή κάθε προτάγματος: μας κάνει πιο ανθρώπινους.
Σε προσωπικό επίπεδο, και είναι καίριο να μάθουμε και πάλι να μιλάμε προσωπικά, αλλά όχι εγωιστικά, οφείλω να πω ότι είναι λυτρωτική η αλλαγή που βίωσα, και εξακολουθώ να βιώνω, στο πώς αντιμετωπίζω την ιατρική. Τους τελευταίους δεκαοχτώ μήνες, μάλιστα, από τον Δεκέμβριο του 2021, από τότε που ο ιατρός για τον οποίο κάνω λόγο με τίμησε με την πρότασή του να συνεργαστώ με τον πολιτισμικό τομέα των SOS Ιατρών, έχω επιδοθεί σε συστηματική μελέτη πονημάτων, δοκιμίων, επιστημονικών και φιλοσοφικών έργων, αλλά και μυθιστορημάτων, διηγημάτων, και ποιημάτων που άπτονται ιατρικών θεμάτων. Κάτι που με καθιστά, ακριβώς, πιο ανθρώπινο, καθώς με οικειώνει ολοένα και πιο πολύ, ολοένα και πιο εμβριθώς, ολοένα και πιο ανακουφιστικά, με το φάσμα της ασθένειας, ακόμα και με αυτό του θανάτου. Μελετώντας σε τακτική βάση κείμενα που εστιάζουν στην νόσο, αλλά και στην ελπίδα· στην απειλή της φθοράς, αλλά και στην αισιοδοξία· στη σχετική, και πάντα οδυνηρή, απομόνωση/μοναξιά του νοσούντος, αλλά και στις ολοένα και πιο πυκνές τάσεις υπέρβασής της και ανακούφισής της μέσα από την αγάπη και τη μέριμνα των οικείων του, οδηγούμαι σε μετατοπίσεις, πάντα ευπρόσδεκτες και πάντα ευοίωνες, των απόψεών μου για την ουσία του υπάρχειν. Κι αυτό, φρονώ, είναι εξόχως σημαντικό.
Σχολιασμός: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
