Τσούτσος Σπυρίδων, Γενικός Ιατρός
Κατσαμάγκα Μαρία, Νευρολόγος
Κεφαλαλγία αγγειακού τύπου με συμπτωματολογία αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου
Ασθενής ηλικίας 45 ετών με ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη, αρτηριακής υπερτάσεως, υπερλιπιδαιμίας παχυσαρκίας, ημικρανίας και καπνίστρια, προσήλθε σε Τ.ΕΠ και ανέφερε: Κεφαλαλγία με σφύζοντα χαρακτήρα, δυσαρθρία, αδυναμία και υπαισθησία αριστερού άνω άκρου καθώς και υπαισθησία αριστερού ημίσεως προσώπου έναρξης από ολίγων ωρών. Κατά την κλινική εξέταση ευρέθησαν: i) Πάρεση προσωπικού νεύρου κεντρικού τύπου αριστερά, ii) Δυσαρθρία, iii) Barre αριστερού άνω άκρου και iv) Υπαισθησία αριστερού ημίσεως προσώπου καθώς και αριστερού άνω άκρου. Η ασθενής παρουσίασε καλά ζωτικά σημεία (απύρετη, ΑΠ=145/75mmHg, σφύξεις περίπου ≈ 80bpm και χωρίς υπο ή υπεργλυκαιμία), χωρίς διαταραχές επιπέδου συνείδησης και χωρίς ψυχοκινητική ανησυχία. Έγινε άμεσα απεικονιστικός έλεγχος με CT εγκεφάλου που δεν διαπιστώθηκαν σημαντικές αλλοιώσεις (χωρίς έμφρακτο ή αιμορραγία ή χωροκατακτητική βλάβη).
Λόγω του ιστορικού της ασθενούς, έχοντας όλους τους προδιαθεσικούς παράγοντες για αγγειακή νόσο, καθώς και του ιστορικού ημικρανίας (με αγγειακό χαρακτήρα), τέθηκε διαφοροδιαγνωστικό πρόλημα μεταξύ αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων και επεισοδίων ημικρανίας με νευρολογική σημειολογία (επιπλεγμένη ημικρανία). Η ασθενής μπήκε σε φαρμακευτική αγωγή με αντιαιμοπεταλιακό παράγοντα (plavix), παρακεταμόλη και μετοκλοπραμίδη (primperan), 30 δε λεπτά μετά την λήψη της παρακεταμόλης και της μετοκλοπραμίδης παρατηρήθηκε ύφεση της κεφαλαλγίας και αποκατάσταση της νευρολογικής σημειολογίας. Κατά την διάρκεια όμως της νοσηλείας της, το φαινόμενο επαναλήφθηκε.
Από τον περαιτέρω απεικονιστικό έλεγχο με MRI εγκεφάλου διαπιστώθηκαν αλλοιώσεις μικροαγγειοπάθειας, ενώ στην MRA ευρέθη ήπια στένωση της σηραγγώδους μοίρας της δεξιάς έσω καρωτίδας και υποπλασία της δεξιάς πρόσθιας εγκεφαλικής αρτηρίας. Ο έλεγχος με Η.Ε.Γ. ήταν φυσιολογικός. Τέθηκε σε αγωγή αρχικά με φλουναριζίνη (sibelium) στην οποία δεν ανταποκρίθηκε και στην συνέχεια με τοπιραμάτη (topamac), με αποτέλεσμα τη μείωση των επεισοδίων σε ένα ημερησίως στο τέλος της πρώτης εβδομάδας και την πλήρη ύφεση μετά από δύο εβδομάδες θεραπείας. Η ασθενής παρέμεινε ελεύθερη συμπτωμάτων δύο μήνες μετά την έναρξη της θεραπείας με τοπιραμάτη (topamac).
Συζήτηση
Οι ημικρανίες είναι ένας συχνός τύπος κεφαλαλγίας με κρίσεις που ποικίλουν σε βαρύτητα, διάρκεια και συχνότητα. Επηρεάζουν την ποιότητα ζωής του ασθενή επιφέροντας σημαντική ανικανότητα στον ασθενή. Ξεκινούν συνήθως στην παιδική – εφηβική ηλικία, αυξάνονται σε συχνότητα στους νέους ενήλικες και μεσήλικους, υποχωρούν δε στις μεγαλύτερες ηλικίες. Στην Β. Αμερική και την Ευρώπη ο ετήσιος επιπολασμός της ημικρανίας στο γενικό πληθυσμό σε άνδρες και γυναίκες υπολογίζεται σε 10-15%. Σύμφωνα με την κατάταξη της Διεθνούς Εταιρίας Κεφαλαλγίας (ICHD 2004), οι κεφαλαλγίες ταξινομούνται ως εξής:
Πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες
Ημικρανία:
Ημικρανία με αύρα (ημικρανία βασικής αρτηρίας, οικογενής ή σποραδική ημιπληγική ημικρανία, τυπική αύρα με ημικρανική κεφαλαλγία, τυπική αύρα με μη ημικρανική κεφαλαλγία, τυπική αύρα χωρίς κεφαλαλγία)
Ημικρανία χωρίς αύρα
Αμφιβληστροειδική ημικρανία
Ημικρανικά σύνδρομα της παιδικής ηλικίας
Επιπλεγμένη ημικρανία (χρόνια ημικρανία, status migrainosus, ημικρανία με παρατεταμένη αύρα χωρίς έμφρακτο, ημικρανικό έμφρακτο, ημικρανία με επακόλουθη επιληπτική κρίση)
Πιθανή ημικρανία (πιθανή ημικρανία με ή χωρίς αύρα, χρόνια ημικρανία)
Αθροιστική Κεφαλαλγία, τριδυμικές κεφαλαλγίες του αυτονόμου και άλλες κεφαλαλγίες πρωτοπαθούς αιτιολογίας
Κεφαλαλγία Τάσεως
Δευτεροπαθείς Κεφαλαλγίες
Κρανιακές νευραλγίες
Προσωπαλγίες κεντρικής και πρωτοπαθούς αιτιολογίας Κεφαλαλγίες οφειλόμενο σε σοβαρό υποκείμενο νόσημα
Σημαντικό είναι να γίνει η διαφοροδιάγνωση τους. Οι κεφαλαλγίες και ιδιαίτερα οι ημικρανίες υποαναγνωρίζονται και υποθεραπεύονται. Μόνο το 1/3 των ασθενών συμβουλεύονται τον οικογενειακό τους ιατρό.
Βιβλιογραφία
- Stephen D. Silberstein, MD, Elinor Ben-Menachem, MD, Richard P. Shank, PhD, and Frank Wiegand, MD. Topiramate Monotherapy in Epilepsyand Migaraine prevention. Clinical Therapeutics/Volume 27, Number 2, 2005
- Larsen BH, Sorensen PS, Maquardsen J. Transient ischaemic attacks in young patients: a thromboembolic or migrainous manifestation. A ten year follow-up of 46 patients. J Neurosurg Psychiatry 190, 53, 1029-1033
- Welch KMA. Migraine and stroke. In: Olesen J, Tfelt-Hansen P,Welch KMA (eds) The headchew. Raven Press, New York, 1993: 427-436.
- Σύγχρονες απόψεις & συστάσεις στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας 2006
- International classification of headache disorders II. Cephalalgia 2004; 24(suppll): 23-26