Δρ Ηλίας Καραμπίνος
Καρδιολόγος «Ευρωκλινική Αθηνών», Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Ασθενής άνδρας, 78 ετών, με ιστορικό στεφανιαίας νόσου και διενεργηθείσας αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (bypass) προσέρχεται λόγω επεισοδείου επιγάστριου άλγους μετά από γεύμα, το οποίο είχε ήδη παρέλθει κατά την προσέλευσή του. Η κλινική εξέταση, το ΗΚΓ και τα μυοκαρδιακά ένζυμα ήταν φυσιολογικά. Διενεργήθηκε διοισοφάγειος μελέτη για έλεγχο τυχόν παθολογίας στην αορτή.
Όπως φαίνεται στην Εικόνα 1 (Α και Β) απεικονίζεται:
Α. Μια φυσιολογική ανιούσα αορτή στο μακρύ και στον βραχύ άξονα.
Β. Μια φυσιολογική κατιούσα αορτή στο μακρύ και στο βραχύ άξονα.
Γ. Διαχωρισμός της ανιούσας αορτής.
Δ. Ενδοτοιχωματικό αιμάτωμα της κατιούσας αορτής.
Απάντηση
Η σωστή απάντηση είναι η Δ.
Πρόκειται για απεικόνιση της κατιούσας αορτής στον επιμήκη και στον βραχύ άξονα. Με την διοισοφάγειο ηχωκαρδιογραφία, η ανιούσα αορτή απεικονίζεται πάντα μαζί με την αορτική βαλβίδα και έχει καμπύλη πορεία (όχι ευθεία). Στη συγκεκριμένη περίπτωση απεικονίζεται πάχυνση του οπισθίου τοιχώματος της κατιούσας αορτής 8,2 χιλιοστά καθόλον το μήκος αυτής, τόσο κατά τον επιμήκη (Εικόνα 1 Α, κίτρινο βέλος) όσο και κατά τον βραχύ άξονα (Εικόνα 1 Β, κίτρινο βέλος).
Η εικόνα αυτή είναι συμβατή με ενδοτοιχωματικό αιμάτωμα της κατιούσας αορτής. Βάσει των Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (ESC)1, από το 2001 ο Διαχωρισμός της Αορτής ταξινομείται σε 5 τύπους (Εικόνα 2) .
Ο τύπος 1 είναι ο κλασικός διαχωρισμός με παρουσία «ιστίου» και σχηματισμό ενός αληθούς και ενός ψευδούς αυλού (Class 1).
Ο τύπος 2 χαρακτηρίζεται από απουσία «ιστίου» και συλλογή αίματος στο μέσο χιτώνα, γι’ αυτό και αναφέρεται ως ενδοτοιχωματικό αιμάτωμα (Class 2).
Ο τύπος 3 είναι περιορισμένος μικρός διαχωρισμός χωρίς σχηματισμό αιματώματος και με παρουσία «εκκολπώματος» προς τα έξω στο σημείο του διαχωρισμού (Class 3).
Ο τύπος 4 χαρακτηρίζεται επίσης από απουσία «ιστίου» με σχηματισμό βλάβης κρατήρος, η οποία μπορεί να φθάνει μέχρι τον μέσο χιτώνα (Class 4).
Ο τύπος 5 είναι ο τραυματικός ή ιατρογενής διαχωρισμός, συνεπεία κλειστού τραύματος στον θώρακα (ο διαχωρισμός συμβαίνει συνήθως στο ύψος του βοτάλειου συνδέσμου στην περιοχή του ισθμού) ή χρήσης ενδοαορτικής αντλίας ή κατά τη διάρκεια αριστερού καθετηριασμού (από τα οδηγά σύρματα ή τους καθετήρες) (Class 5).
Εξάλλου ο τύπος 1 ταξινομείται, ως γνωστόν, σε τρεις υποτύπους βάσει της ταξινόμησης Debakey (Ι, ΙΙ, ΙΙΙ) ή σε δύο τύπους βάσει της ταξινόμησης Stanford (εγγύς και άπω) (Εικόνα 3).
Η φυσική ιστορία της νόσου του ενδοτοιχωματικού αιματώματος περιλαμβάνει εξέλιξη σε αληθή διαχωρισμό στο 28%-47%, ρήξη της αορτής σε 20-45% και υποχώρηση της βλάβης στο 10% των περιπτώσεων.
Προγνωστικά σημεία κακής έκβασης αποτελούν η προσβολή της ανιούσης αορτής, η διάμετρος της αορτής >50 χιλιοστά και η παρουσία πλευριτικής συλλογής ή περιαορτικής αιμορραγίας4. Το ενδοτοιχωματικό αιμάτωμα αντιμετωπίζεται με τον ίδιο αλγόριθμο που αντιμετωπίζεται και ο αληθής διαχωρισμός, ενώ η εμφύτευση stent στην κατιούσα αορτή έχει δείξει ενθαρρυντικά αποτελέσματα ως εναλλακτική θεραπευτική λύση σε ασθενείς υψηλού κινδύνου.
Βιβλιογραφία
- Erbel R, Alfonso F, Boileau C, et al. Diagnosis and management of aortic dissection. Recommendations of the task force on aortic dissection, European Society of Cardiology. Eur Heart J 2001:22:1642-1681.
- Ηχωκαρδιογραφία-Doppler DVD. Α.Κρανίδης-Η.Καραμπίνος. Εκδόσεις Πασχαλίδης Αθήνα 2007.
- CA. Nienaber, BM. Richartz, T. Rehders, et al. Aortic intramural haematoma: natural history and predictive factors for complications. Heart 2004;90:372-374.
- Evangelista A., Dominguez R., Sebastia C., et al. Prognostic value of clinical and morphologic .ndings in short-term evolution of aortic intramural haematoma. Therapeutic implications. Eur Heart J 2004;25:81–87.