Ιατρικές επισκέψεις στο σπίτι

Γεώργιος Θεοχάρης
Παθολόγος

Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από το βιβλίο του καθηγητή της παθολογίας του νοσοκομείου Pitie-Salpetriere Dr Pierre Godeau, στην κλινική του οποίου είχα την τύχη να κάνω ένα μεγάλο κομμάτι της ειδικότητάς της παθολογίας.

Ο καθηγητής Godeau είναι για τη Γαλλία κάτι αντίστοιχο με το δικό μας καθηγητή Γαρδίκα.

Στις αρχές του 21ου αιώνα κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Οι κληρονόμοι του Ιπποκράτη» και διακριτικό τίτλο «Αναμνήσεις ενός γιατρού του αιώνα», στο οποίο περιγράφει την εμπειρία του από την άσκηση της ιατρικής στον πόλεμο της Αλγερίας, στην πόλη ως ελευθεροεπαγγελματία ιατρού πριν ασχοληθεί με τη νοσοκομειακή ιατρική και γίνει καθηγητής.

Η περιγραφή της ζωής του δεν θυμίζει σε τίποτα την «άσηπτη» καριέρα των σύγχρονων καθηγητών της ιατρικής. Το κείμενο που ακολουθεί περιγράφει τις εμπειρίες του ως ελευθεροεπαγγελματία ιατρού που αντικαθιστά έναν πιο καθιερωμένο ιατρό στο Παρίσι και κάνει ιατρικές επισκέψεις κατ’ οίκον. Αν και το κείμενο αναφέρεται σε γεγονότα του 1958 περιγράφει με γλαφυρό τρόπο αυτή τη μορφή της ιατρικής, τους προβληματισμούς για την άσκησή της και τα συχνά αδιέξοδά της.


 

Τελείως διαφορετική εμπειρία ήταν η αντικατάσταση του γιατρού Κλουζέλ. Επιδημία γρίπης και απορρυθμισμένων πνευμοπαθειών. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα οι ασθενείς συσσωρεύονταν στο χώρο αναμονής και οι κλήσεις για κατ’ οίκον επισκέψεις πολλαπλασιάζονταν, αναγκάζοντάς με συχνά για μία επείγουσα κλήση να ανακοινώνω στους ασθενείς του ιατρείου μου ότι θα τους εγκατέλειπα για μισή ώρα. Δείχνανε οριακή κατανόηση αλλά ήταν αδύνατο να σεβαστώ το ωράριο του ιατρείου. Έτρωγα άστατα, ένα ποτήρι κρασί, μια μπριζόλα και έναν καφέ. Καμιά ντουζίνα ασθενείς με περίμεναν και όφειλα να παρατείνω τη λειτουργία του ιατρείου από τις 19.00 έως τις 22.00 το βράδυ. Σταυροκοπιόμουνα για να αποφύγω ότι απευχόμουν, μια απρόσμενη βραδυνή κλήση για κατ’ οίκον επίσκεψη.

Έξι η ώρα το πρωί. Κάποιος κτυπάει το κουδούνι. Αγουροξυπνημένος, ντύνομαι βιαστικά. Ανοίγω σε ένα σοβαρό παλληκαρά τριάντα χρονών, που δεν μοιάζει να υποφέρει:
- Ο γιατρός Κλουζέλ δεν είναι εδώ;
- Όχι, τον αντικαθιστώ. Υπάρχει κάτι το επείγον;
- Όχι, τίποτα. Απλά πηγαίνω να πάρω το πόστο μου στα ταμεία του μετρό και το εκμεταλλεύτηκα να σας φέρω τη συνταγή της γυναίκας μου που χρειάζεται ανανέωση.

Η ασυνειδησία και η αναίδεια αγκαλιά με τον κυνισμό. Ήθελα να είμαι αφοσιωμένος στους ασθενείς μου αλλά όχι και να γίνω ο υπηρέτης του μετρό.

- Θα’ λεγα, ότι αν δεν είναι επείγον, θα μπορούσε να περιμένει ως το τέλος της ημέρας. Ξαναπεράστε να με δείτε το βράδυ.
- Πώς; Γιατρέ, είστε εδώ γι’ αυτό. Δεν θα κάνω τον κόπο να ξαναπεράσω.
- Υπό αυτές τις συνθήκες σας υποδεικνύω ότι σύμφωνα με τις αρχές του Ιατρικού Συλλόγου, δεν έχουμε το δικαίωμα να ανανεώνουμε μια συνταγή χωρίς να επανεξετάσουμε την ασθενή. Αγνοώ την κατάσταση του συζύγου σας, που ποτέ δεν έχω εξετάσει.
- Σύμφωνοι, αλλά αυτό δεν θα περάσει έτσι: θα μιλήσω στο γιατρό Κλουζέλ. Έχει συμβόλαιο με τη Μετρό. Οφείλει να το σέβεται.


 

Ο Κλουζέλ με είχε προειδοποιήσει.
- Θα δείτε αναμφίβολα κάποιους ασθενείς της Μετρό. Δεν θα τους ζητήσετε αμοιβή παρά ένα ποσό συμβολικό γιατί αμείβομαι ως μισθωτός για την παρακολούθησή του και δεν υπάρχει χρηματική αποζημίωση ανά πράξη.
- Γιατί αποδεχθήκατε ένα τέτοιο συμβόλαιο; Οι ασθενείς δεν καταχρώνται αυτού του συμβολαίου για να πολλαπλασιάσουν τις επισκέψεις στο ιατρείο ή στο σπίτι;
- Αυτό είναι αλήθεια για μερικούς αλλά γίνεται σπάνια. Επιπλέον, αυτό μου επιτρέπει να αποκτήσω πελατεία από τους συγγενείς τους που δεν απολαμβάνουν τα ίδια προνόμια και έτσι κάνω λογαριασμό.

Αυτός ο υπολογισμός μου φάνηκε λίγο ποταπός και θεωρούσα ότι η ιατρική πράξη έτσι γινόταν μπανάλ, απαξιωνόταν και υποβαθμιζόταν σε μια απλή παροχή υπηρεσιών, ανεξαρτήτως κάθε οικονομικής θεώρησης. Αρκούσε στον ασθενή να σηκώσει το τηλέφωνό του για να δει τον γιατρό να τρέχει στο σπίτι του ακόμα και χωρίς λόγο. Αποτελεί αληθινή πρόοδο η εγκατάλειψη της πληρωμής της ιατρικής επίσκεψης;


Την ώρα που οι οικονομικοί φωστήρες ή όσοι θεωρούνται τέτοιοι – πιστεύουν πως με αυτόν τον τρόπο θα βρουν τη λύση στα προβλήματα των ασφαλιστικών ταμείων, τους προτείνω να διαβάσουν προσεκτικά το παρακάτω ανέκδοτο.

Την ίδια μέρα του Δεκεμβρίου του 1958 κατά τις 11 το πρωί, ενώ η αίθουσα αναμονής ήταν πλήρης ασθενών, χτύπησε το τηλέφωνο του ιατρείου.
- Καλημέρα, ο γιατρός Godeau;
- Σας ακούω.
- Μπορείτε να’ ρθειτε στην οδό Carnot, Νούμερο 30; Δεν είναι μακριά από το ιατρείο σας.
- Ναι, αλλά έχω να εξετάσω ακόμα καμιά δεκαριά πελάτες μου.
- Είναι επείγον, ο σύζυγός μου έχει μια κρίση άσθματος, που δεν υποχωρεί στη συνήθη αγωγή.
- Σύμφωνοι, έρχομαι.

Το επείγον ήταν εμφανές. Κανείς δεν ξέρει ποτέ πώς θα εξελιχθεί μία κρίση άσθματος. Κάθε χρονιά, πολλοί ασθενείς καταλήγουν γι’ αυτό είναι ανάγκη η επέμβαση να γίνει ταχέως. Η κορτιζόνη μόλις είχε αρχίσει να χρησιμοποιείται θεραπευτικά. Δεν κυκλοφορούσε ακόμα στο εμπόριο αλλά είχα προμηθευτεί μερικές αμπούλες από το νοσοκομείο, 50 mg σε αργή ενδοφλέβια έγχυση και μετά μια αμπούλα Carena. Θα έμενα τριάντα λεπτά στο προσκέφαλο του ασθενούς έως ότου η κατάσταση θα βελτιωθεί προοδευτικά.

- Πάει καλύτερα, κύριε Dupont, αλλά δεν τελείωσε. Έχετε μια κρίση άσθματος – δεν είναι μια οιαδήποτε απλή κρίση. Πρέπει να νοσηλευτείτε για να έχετε καλύτερη παρακολούθηση, οξυγονοθεραπεία, ορό, κ.λπ. θα τηλεφωνήσω στην κλινική μου. Ξέρω ότι υπάρχει ένα διαθέσιμο κρεβάτι. Σας στέλνω ένα ασθενοφόρο και σας συνδέω με τον επιμελητή που θα σας φροντίσει εκεί.
- Άσκοπο, γιατρέ, δεν θέλω να νοσηλευτώ! Προτιμώ να νοσηλευθώ στο σπίτι μου.
- Κύριε Dupont, σοβαρευτείτε, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για τη ζωή σας και δεν μπορώ να αναλάβω την ευθύνη να μείνετε εδώ χωρίς συνεχή ιατρική παρακολούθηση.
- Όχι, γιατρέ δεν θα με πείσετε! Αναλαμβάνω την ευθύνη.
- Κύριε Dupont, τα λόγια σας δεν έχουν καμία ισχύ, αλλά το πρόβλημα δεν είναι εκεί, πρέπει να σας παράσχουμε την καλύτερη θεραπεία που σίγουρα δεν θα την έχετε στο σπίτι σας.

Διάλογος κουφών. Αναγκάσθηκα να αποδεχθώ τη νοσηλεία στο σπίτι υποσχόμενος να επανέρχομαι συστηματικά στο τέλος των ιατρικών μου επισκέψεων. Συνέταξα μια συνταγή και ένα έγγραφο για την ιατρική μου αμοιβή, χωρίς να προσθέσω σε αυτήν την αξία των φαρμάκων που χρησιμοποίησα.
- Ευχαριστώ, γιατρέ, μας δεν χρειάζεται να εκδόσεις απόδειξη παροχής υπηρεσιών. Για μένα είναι δωρεάν. Είμαι ασφαλισμένος στη Μετρό…

Δυστυχώς, η πρόγνωσή μου επιβεβαιώθηκε. Η ασθματική κρίση δεν υποχώρησε. Έξι ιατρικές επισκέψεις στο σπίτι του την ίδια μέρα. Ποτέ στο παρελθόν μια ντίβα δεν είχε τόσο μεγάλη επιτυχία!

Στην έβδομη επίσκεψη, αμφέβαλλα για την τακτική που έπρεπε να ακολουθήσω: να τον πετάξω από το παράθυρο του δωματίου του ή να καλέσω την Αστυνομία να τον οδηγήσει με τη βία στο νοσοκομείο;

Ευτυχώς, συμφώνησε να αποδεχθεί τη νοσηλεία στο νοσοκομείο και τον οδήγησα ο ίδιος στο νοσοκομείο με το αυτοκίνητό μου από φόβο μήπως αλλάξει πριν την άφιξη του ασθενοφόρου.

Ήταν 11 το βράδυ. Εδώ και 12 ώρες είχα περάσει την μέρα μου σε πηγαινέλα μεταξύ του ιατρείου του γιατρού Κλουζέλ όπου οι ασθενείς βιάζονταν και της οικίας του κυρίου Dupont, που είχε δωρεάν παροχή ιατρικών υπηρεσιών και αρνείτο συστηματικά κάθε λογική λύση. Ήλπιζα τουλάχιστον να εκτιμηθεί η προσφορά μου όταν εγκατέλειψε το νοσοκομείο λίγες μέρες αργότερα, το συμπέρασμα του κυρίου Dupont ήταν υποδειγματικό:

- Ευχαριστώ γιατρέ. Δεν είχα άσχημη νοσηλεία, επειδή θεραπεύθηκα, αλλά δεν είμαι σίγουρος αν έπρεπε να αποδεχθώ αυτή τη νοσηλεία. Δεν θα αποζημιωθώ πλήρως για τη νοσηλεία. Δεν βρήκα αυτά που μου υποσχέθηκε το ταμείο μου. Θα πρέπει να το δω με το συνδικάτο μου, αν υπάρχει γιατρός καλύτερος από τον γιατρό Κλουζέλ, γιατί αν με είχε θεραπεύσει καλύτερα, θα είχα αποφύγει την ασθματική κρίση. Εσάς δεν έχω τίποτε να σας προσάψω, κάνατε το καλύτερο και ήσασταν αφοσιωμένος.

Τα σχόλιά του μου φάνηκαν απίστευτα ασαφή.